تیک عصبی یا اختلال تورت چیست؟
تیک عصبی که به سندرم تورت معروف است، اختلالی است که باعث حرکات غیر قابل کنترل و حتی ایجاد صدا های صوتی به نام تیک می شود. تیک عصبی به طور کلی اغلب در اوایل کودکی ظاهر می شود و در بزرگسالی بهبود می یابد. این مدل تیک ها می توانند خفیف یا شدید باشند. حدود هزار نفر در کشور در سال 1395 تا سال 1399 به نوع شدید سندرم تورت مبتلا بوند. دارو و درمان می تواند به کاهش تیک کمک کند. اگر احساس می کنید که خودتان یا عزیزانتان دچار حرکات بدنی و یا تولید صدای غیر معمول هستید، می توانید از متخصصان کلینیک روژمان مشاوره و راهنمایی دریافت نمایید.
تیک عصبی و یا سندرم تورت (TS) چیست؟
سندرم تورت (TS) و یا تیک عصبی به عنوان یک اختلال عصبی در نظر گرفته شده است می تواند بر روی مغز و اعصاب تأثیر بگذارد. این نوع اختلال عصبی موجب می شود که فرد یک سری حرکات یا صدا هایی به نام تیک از خود تولید کند. تیک ها غیر ارادی هستند، بنابراین نمی توانید آن ها را کنترل یا پیشگیری کنید. تیک های عصبی حرکتی شامل حرکات بدن مانند بالا انداختن شانه می باشد. تیک های صوتی مانند صاف کردن گلو و صدا را شامل می شود. تیک های حرکتی به طور معمول تمایل دارند قبل از تیک های صوتی خود را نشان دهند.
سندرم تورت(TS) یا تیک عصبی به طور معمول در اوایل دوران کودکی پدیدار می شود. این نوع اختلال عصبی با بالغ شدن یا بزرگ شدن شما به مرور بهبود خواهد یافت. ناگفته نماند که سندروم تورت یا تیک عصبی جزو شدید ترین نوع اختلال عصبی به شمار می رود.
سندرم تورت یا تیک عصبی(TS) چقدر شایع است؟
از هر صد کودک یک کودک به نوعی اختلال تیک عصبی را دارد. البته ابتلا به سندرم تورت کمتر شایع است. به طور معمول از هر 160 کودک یک نفر مبتلا خواهد شد.
آیا تیک عصبی و یا سندرم تورت تنها اختلال تیک می باشد؟
سندرم تورت و یا تیک عصبی(TS) شدید ترین نوع اختلال تیک است، اما انواع دیگری نیز از آن وجود دارد. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی از علائم شما برای تعیین نوع اختلال تیک استفاده می کند. اختلالات تیک عصبی عبارت هستند از:
- اختلال تیک موقت
- تیک های حرکتی یا صوتی (یک یا هر دو) برای کمتر از یک سال.
- اختلال تیک عصبی به صورت مداوم (مزمن)
- تیک های مربوط به حرکت یا صدا (نه هر دو) برای حدود بیش از یک سال.
- سندرم تورت
- تیک های مربوط به حرکت و صدا (هر دو) برای حدود بیش از یک سال.
چه چیزی باعث ایجاد اختلال تیک عصبی می شود؟
علت دقیقی که تا به الان موجب ایجاد سندرم تورت و یا اختلال تیک عصبی می شود، ناشناخته می باشد. چنین عارضه ای به طور معمول در خانواده ها شکل می گیرد پس می توان به نتیجه رسید که ژن ها در ایجاد آن نقش موثری خواهند داشت. اگر در نحوه متابولیسم و فرایند های مربوط به آن در انتقال دهنده های عصبی(تجزیه) مشکلی پیش آمده باشد، زمینه ساز ایجاد اختلال تیک عصبی یا سندرم تورت(TS) خواهد شد. انتقال دهنده های عصبی محتلفی از جمله دوپامین، جزو مواد شیمیایی در مغز هستند که رفتار و حرکت را تنظیم می کنند.
عوامل خطرناکی که موجب ایجاد اختلال تیک عصبی می شود چیست؟
عوامل خطر برای ایجاد سندرم تورت و یا اختلال تیک عصبی می تواند متفاوت باشد اما به طور کلی به شرح زیر می باشد:
عامل جنسیت
پژوهشگران به این نتیجه رسیده اند که احتمال مبتلا شدن به اختلال تیک عصبی در مردان سه تا چهار برابر بیشتر از خانم ها می باشد.
عامل سابقه خانوادگی
اگر پدر و مادر و یا در طایفه خانوادگی پدر و مادر هر کدام اختلال تیک عصبی وجود داشته باشد، احتمال این که کودک دچار همچین اختلالی نیز شود بالا خواهد بود.
عامل سلامت و بهداشت در دوران بارداری
اگر مادری در دوران بارداری خود سیگار بکشد و یا همسر او مدام در حال مصرف سیگار و دخانیات باشد، عوارضی برای سلامتی جنین به وجود خواهد آمد که اختلال تیک عصبی و یا سندرم تورت یکی از آن موارد است. اگر وزن جدید در هنگام تولد کم باشد زمینه ابتلا به اختلال تیک عصبی نیز افزایش می یابد.
علائم اختلال تیک عصبی یا سندرم تورت چیست؟
تیک های حرکتی و صدایی علامت اصلی اختلال تیک عصبی و یا سندرم تورت هستند. این اختلال به طور معمول بین سنین پنج تا هفت سالگی شروع می شوند و در حدود سن 12 سالگی به اوج خود می رسند. تیک ها ممکن است به صورت پیچیده و یا ساده باشند:
تیک های پیچیده شامل بسیاری از حرکات و گروه های عضلانی است. پرش عضله یک تیک حرکتی پیچیده است. تکرار کلمات یا عبارات خاص یک تیک صوتی پیچیده است.
تیک های ساده حرکات سریع و مکرر هستند که فقط چند گروه عضلانی را درگیر می کنند. شانه بالا انداختن یک تیک حرکتی ساده است. اسنیفینگ یک تیک صوتی ساده است.
نمونه های دیگر تیک های حرکتی عبارت هستند از:
- تکان دادن بازو
- حس خم شدن در ناحیه کمر
- چشمک زدن
- تکان دادن یا چرخش سر
- پریدن
- حرکات فک
- حالات چهره درهم
نمونه هایی از تیک های صوتی عبارت هستند از:
- فریاد زدن
- غرغر کردن
- داد زدن
- بو کشیدن
- ایجاد خش خش ته گلو
سخن آخر
شاید در ظاهر دیگران دیده باشید و یا خودتان تجربه کرده باشید که بر روی عضلات خود هیچ کنترلی ندارید و ناخواسته دچار این مشکل شده اید. اختلال تیک عصبی مانند سکسکه داشتن است، شاید فرد بخواهد جلوی آن را بگیرد اما کاری از دستش بر نخواهد آمد. اختلال عصبی که به سندرم تورت(TS) معروف است که اکثر اوقات با راهنمایی ها و آموزش های یک روانشناس مجرب بهبود می یابد. اگر برای برطرف کردن اختلال تیک عصبی خود و یا عزیزانتان نیاز به مشاور و راهنما دارید، می توانید از متخصصان کلینیک روژمان مشورت و راهنمایی دریافت نمایید.