اعتیاد به موبایل (نوموفوبیا) چیست و چگونه ترک کنیم؟
اعتیاد به گوشی های هوشمند و صفحات مجازی امروزه در بین تمامی افراد افزایش یافته است. آیا نگران استفاده از تلفن یا اینترنت خود هستید؟ در این مقاله سعی داریم نکاتی را بیان کنیم تا به شما کمک کند این عادت را رها کنید و زندگی خود را چه در فضای آنلاین و چه در خارج از منزل متعادل کنید. اگر نمیدانید چطور می توانید زندگی خود را از اعتیاد به گوشی همراه و صفحات مجازی نجات دهید تا پایان این مقاله با کلینیک روژمان همراه باشید.
اعتیاد به گوشی هوشمند و صفحات مجازی چیست؟
در حالی که یک گوشی هوشمند، تبلت یا رایانه می تواند ابزار بسیار سازنده ای باشد، استفاده مداوم از این دستگاه ها می تواند در کار، مدرسه و روابط تداخل ایجاد کند. وقتی بیشتر از تعامل با افراد واقعی در رسانه های اجتماعی یا بازی ها وقت می گذارید، یا نمی توانید خود را از چک کردن مکرر متن ها، ایمیل ها یا برنامه ها منع کنید، حتی اگر پیامدهای منفی در زندگیتان داشته باشد ممکن است به آن اعتیاد پیدا کرده باشید.
اعتیاد به گوشی های هوشمند، که گاهی اوقات به عنوان نوموفوبیا (ترس از بدون تلفن همراه) شناخته می شود، اغلب ناشی از مشکل استفاده بیش از حد از اینترنت یا اختلال اعتیاد به اینترنت است. از این گذشته، به ندرت خود گوشی یا تبلت است که اعتیاد را ایجاد می کند، در عوض بازی ها، برنامه ها و دنیای آنلاینی است که ما را به آن متصل می کند.
اعتیاد به اینترنت و صفحات اجتماعی
زندگی این روز ها با خلاص شدن از شر اینترنت سخت است. ما همیشه توسط اینترنت احاطه شده ایم و بسیاری از ما به صورت روزانه از آن استفاده می کنیم.
ویدیو های مختلف اینترنتی مانند یوتیوب (YouTube) مکررا تماشا می کنید، مرتباً آنلاین خرید می کنید یا دوست دارید رسانه های اجتماعی را بررسی کنید. چنین مواردی به این معنی نیست که از اختلال اعتیاد به اینترنت رنج می برید. مشکل زمانی ایجاد می شود که این فعالیت ها شروع به تداخل با زندگی روزمره شما کنند.
به طور کلی، اختلال اعتیاد به اینترنت به دسته های مختلفی تقسیم می شود. رایج ترین دسته های اعتیاد به اینترنت شامل بازی، شبکه های اجتماعی، ایمیل، وبلاگ نویسی، خرید آنلاین و استفاده نامناسب از پورنوگرافی اینترنتی است. محققان دیگر پیشنهاد می کنند که زمان صرف شده در اینترنت مشکل ساز نیست، بلکه نحوه استفاده از اینترنت است. یعنی ریسک استفاده از اینترنت می تواند به اندازه زمان صرف شده مهم باشد.
آیا نوجوانی دارید که از سایت های دوست یابی نوجوانان استفاده می کند و می تواند در کمین کودک آزاری باشد؟ این مورد خطرناک است و یکی از جنبه های چند بعدی اختلال اعتیاد به اینترنت و گوشی است.
سایر عوامل خطر چند بعدی شناسایی شده اختلال اعتیاد به اینترنت شامل آسیب های جسمی، آسیب های اجتماعی و عملکردی، آسیب های عاطفی که منجر به افسردگی خواهد شد، می باشد.
چه مواردی باعث ایجاد اعتیاد به اینترنت می شود؟
مانند بسیاری از اختلالات، به احتمال زیاد نمی توان علت دقیق اختلال اعتیاد به اینترنت را مشخص کرد. این اختلال به دلیل داشتن چندین عامل مؤثر است. برخی شواهد نشان می دهند که اگر از اختلال اعتیاد به اینترنت رنج می برید، ساختار مغز شما شبیه به آن هایی است که از وابستگی شیمیایی رنج می برند، مانند مواد مخدر یا الکل. جالب توجه است، برخی مطالعات اختلال اعتیاد به اینترنت را به تغییر فیزیکی ساختار مغز مرتبط می کنند، به ویژه بر میزان ماده خاکستری و سفید در نواحی پیش پیشانی مغز تأثیر می گذارد.
این ناحیه از مغز با یادآوری جزئیات، توجه، برنامه ریزی و اولویت بندی وظایف مرتبط است. گفته می شود یکی از دلایل اختلال اعتیاد به اینترنت، تغییرات ساختاری در ناحیه پیشانی مغز است که برای توانایی شما در اولویت بندی وظایف در زندگی شما و خانوادتان مضر است و باعث می شود نتوانید زندگی خود را اولویت بندی کنید، یعنی اینترنت بر وظایف ضروری زندگی شما اولویت دارد.
اختلال اعتیاد به اینترنت، علاوه بر سایر اختلالات وابستگی دیگر می تواند بر روی مرکز لذت مغز افراد نیز تأثیرات مختلفی بگذارد. رفتار اعتیاد آور باعث آزاد شدن دوپامین می شود تا تجربه لذت بخشی را ایجاد کند که آزاد سازی این ماده شیمیایی را فعال می کند. با گذشت زمان، فعالیت های بیشتر و بیشتری برای القای همان پاسخ لذت بخش و ایجاد وابستگی مورد نیاز است. یعنی اگر بازی آنلاین یا خرید آنلاین را یک فعالیت لذت بخش می دانید و از اعتیاد به اینترنت رنج می برید، باید بیشتر و بهتر از قبل رفتار سالم داشته باشید تا قبل از وابستگی، همان احساس لذت بخش را ایجاد کنید.
اثرات متغیر تقویت کننده اعتیاد به اینترنت یکی دیگر از علل این رفتار است. بر اساس نظریه های مختلف دلیل اعتیاد به اینترنت مانند (بازی، قمار، خرید، پورنوگرافی و غیره)، این است که چندین لایه پاداش به مغز و جسم شما ارائه می کند. یعنی گشت و گذار مداوم شما در اینترنت منجر به پاداش های متعددی می شود که قابل پیش بینی نیستند.
انواع اعتیاد به گوشی های هوشمند و صفحات مجازی
اعتیاد به گوشی های هوشمند و صفحات مجازی می تواند شامل انواع مختلفی از مشکلات کنترل تکانه باشد، از جمله:
- روابط مجازی و اعتیاد به شبکه های اجتماعی
- برنامه های دوستیابی
- پیامک و برنامه های پیام رسانی می تواند تا جایی گسترش یابد که دوستان مجازی و آنلاین از روابط واقعی مهم تر شوند.
همه ما زوج هایی را دیده ایم که در یک رستوران کنار هم نشسته اند و یک دیگر را نادیده می گیرند و در عوض با گوشی های هوشمند خود درگیر می شوند. در حالی که اینترنت می تواند مکانی عالی برای ملاقات با افراد جدید، ارتباط مجدد با دوستان قدیمی یا حتی شروع روابط عاشقانه باشد. روابط آنلاین جایگزین سالمی برای تعاملات واقعی نیستند. دوستی های آنلاین می توانند جذاب باشند، زیرا تمایل دارند در حباب وجود داشته باشند، بدون این که در معرض خواسته ها یا استرس های مشابه روابط آشفته و در دنیای واقعی باشند. استفاده مکرر از برنامه های دوستیابی می تواند تمرکز شما را به جای ایجاد روابط بلند مدت به روابط کوتاه مدت تغییر دهد.
علل و عوارض اعتیاد به گوشی های هوشمند، اینترنت و صفحات مجازی
در حالی که می توانید با لپ تاپ یا رایانه رومیزی مشکلات کنترل ضربه را تجربه کنید، اندازه و راحتی تلفن های هوشمند و تبلت ها به این معنی است که ما می توانیم آن ها را تقریباً به هر جایی ببریم و هر زمان که بخواهیم از عملکرد خود راضی باشیم. در واقع، بسیاری از ما به ندرت بیش از پنج فوت از گوشی های هوشمند خود فاصله داریم. مانند استفاده از مواد مخدر و الکل، آن ها می توانند باعث ترشح دوپامین شیمیایی مغز شوند و خلق و خوی شما را تغییر دهند. هم چنین می توانید به سرعت تحمل خود را افزایش دهید تا زمان بیشتری در مقابل این صفحه ها صرف شود تا پاداش لذت بخش یکسانی به دست آید.
تاثیرات منفی اعتیاد به تلفن های هوشمند یا اینترنت و صفحات مجازی
- افزایش تنهایی و افسردگی اگر چه ممکن است به نظر برسد که از دست دادن خود در فضای مجازی به طور موقت احساساتی مانند تنهایی، افسردگی و کسالت را از بین ببرد، اما در واقع می تواند احساس بدتری را در شما ایجاد کند. یک مطالعه در سال 2014 ارتباط بین استفاده زیاد از رسانه های اجتماعی و افسردگی و اضطراب را نشان داد. کاربران، به ویژه نوجوانان، تمایل دارند خود را به طور نامطلوب با همسالان خود در رسانه های اجتماعی مقایسه کنند و احساس تنهایی و افسردگی را ترویج کنند.
- ایجاد اضطراب یک محقق دریافت که صرف حضور تلفن در محل کار باعث می شود افراد مضطرب تر شوند و در انجام وظایف داده شده ضعیف عمل کنند. هر چه یک فرد از تلفن سنگین تر استفاده کند، اضطراب بیشتری را تجربه می‌کند.
- افزایش استرس استفاده از تلفن هوشمند و صفحات مجازی در محل کار اغلب به این معنی است که کار وارد خانه و زندگی شخصی شما می شود. شما این فشار را احساس می کنید که همیشه سرحال باشید، هرگز از کار خارج نشوید و به گشت و گذار خود در اینترنت ادامه می دهید. این نیاز به بررسی مداوم پیام رسانان و پاسخ دادن به آن می تواند به سطوح بالاتر استرس و حتی فرسودگی شغلی کمک کند.
- تشدید اختلالات کمبود توجه جریان مداوم پیام ها و اطلاعات از یک گوشی هوشمند می تواند مغز را تحت تأثیر قرار دهد و تمرکز و توجه را بر روی یک چیز بیش از چند دقیقه بدون احساس اجبار برای رفتن به چیز دیگری غیر ممکن کند. در مقاله درمان ساده نقص توجه در کودکان از روژمان می توانید مطالب مربوط به این موضوع را بخوانید.
- کاهش توانایی شما برای تمرکز و تفکر عمیق یا خلاقانه وزوز مداوم، پینگ یا بوق تلفن هوشمند شما می تواند حواس شما را از کارهای مهم منحرف کند، کارتان را کُند کند و لحظات آرامی را که برای خلاقیت و حل مسئله بسیار مهم هستند، قطع کند. به جای این که همیشه با افکار خود تنها باشیم، اکنون همیشه آنلاین و متصل هستیم.
- خواب شما را مختل می کند استفاده بیش از حد از تلفن هوشمند و صفحات مجازی می تواند خواب شما را مختل کند، که می تواند تأثیر جدی بر سلامت روان کلی شما داشته باشد. این می تواند بر حافظه شما تأثیر بگذارد، بر توانایی شما در تفکر واضح تأثیر بگذارد و مهارت های شناختی و یادگیری شما را کاهش دهد.
درمان اعتیاد به گوشی های هوشمند و صفحات مجازی
اگر برای محدود کردن استفاده از تلفن هوشمند یا اینترنت و صفحات مجازی خود به کمک بیشتری نیاز دارید، اکنون مراکز درمانی تخصصی وجود دارد که در آن جا درمان انفرادی و گروهی می تواند به شما در کنترل استفاده از فناوری کمک زیادی کند.
- درمان شناختی-رفتاری(CBT)
راه های گام به گامی را برای توقف رفتارهای اجباری و تغییر نگرش شما در مورد تلفن هوشمند و اینترنت ارائه می‌دهد. درمان هم چنین می تواند به شما کمک کند روش های سالم تری برای مقابله با احساسات ناخوشایند مانند استرس، اضطراب، یا افسردگی که ممکن است به استفاده از تلفن هوشمند شما دامن بزند، بیاموزید. - مشاوره ازدواج یا زوجین
اگر استفاده بیش از حد از پورنوگرافی اینترنتی یا امور آنلاین بر روابط شما تأثیر می گذارد، مشاوره می تواند به شما کمک کند تا از پس این مسائل چالش برانگیز برآیید و دوباره با شریک زندگی خود ارتباط برقرار کنید.
کمک به یک کودک یا نوجوان مبتلا به اعتیاد به گوشی های هوشمند و صفحات مجازی
هر پدر و مادری که سعی کرده است کودک یا نوجوانی را از تلفن هوشمند یا تبلت دور کند، می داند که جدا کردن کودکان از رسانه های اجتماعی، برنامه های پیامرسان یا بازی ها و ویدیو های آنلاین چقدر چالش برانگیز است. در عوض، راه های زیادی برای کمک به فرزندتان برای یافتن تعادل سالم تر وجود دارد:
- الگوی خوبی باشیدکودکان انگیزه قوی برای تقلید دارند، بنابراین مهم است که خودتان استفاده از تلفن هوشمند و اینترنت خود را مدیریت کنید.
- از برنامه ها برای نظارت و محدود کردن استفاده فرزندتان از تلفن هوشمند استفاده کنید تعدادی برنامه موجود است که می تواند استفاده از داده های فرزند شما را محدود کند یا ارسال پیامک و مرور وب را به ساعات خاصی از روز محدود کند. برنامه های دیگر می توانند قابلیت های پیامرسانی را در حین حرکت از بین ببرند، بنابراین می توانید از استفاده نوجوان خود از تلفن هوشمند در حین رانندگی جلوگیری کنید.
- مناطقی بدون تلفن همراه ایجاد کنیداستفاده از تلفن های هوشمند یا تبلت ها را به یک قسمت مشترک از خانه محدود کنید، جایی که می توانید فعالیت فرزندتان را زیر نظر داشته باشید و زمان آنلاین را محدود کنید. تلفن ها را از روی میز شام و اتاق خواب ها ممنوع کنید و اصرار کنید که بعد از یک ساعت مشخص در شب خاموش شوند.
- سایر علایق و فعالیت های اجتماعی را تشویق کنید. کودک خود را با قرار دادن در معرض سرگرمی ها و فعالیت های دیگر، مانند ورزش های گروهی، پیشاهنگی ها و باشگاه های بعد از مدرسه، از صفحه نمایش دور کنید. وقت خود را به عنوان یک خانواده بدون برق بگذرانید.
- با فرزندتان در مورد مسائل اساسی صحبت کنید. استفاده اجباری از گوشی هوشمند می تواند نشانه مشکلات عمیق تر باشد. آیا فرزند شما در تناسب اندام مشکل دارد؟ آیا اخیراً تغییر عمده ای مانند نقل مکان یا طلاق رخ داده است که باعث استرس می شود؟ آیا فرزند شما از مشکلات دیگری در مدرسه یا خانه رنج می برد؟
- از روانشناسان و مشاوران کمک بگیرید. نوجوانان اغلب بر علیه والدین خود شورش می کنند، اما اگر اطلاعات مشابهی را از یک نفر دیگر بشنوند، ممکن است تمایل بیشتری به گوش دادن داشته باشند. می توانید در مقاله اهمیت فرزند پروری نوجوان و کودکان از روژمان توضیحات بیشتری درباره نحوه تربیت و برخورد با فرزندتان بخوانید. یک مربی ورزشی، پزشک یا دوست خانوادگی یا روانشناس را امتحان کنید. اگر نگران استفاده فرزندتان از گوشی هوشمند هستید، از مشاوره حرفه ای نترسید.
سخن آخر
اعتیاد به گوشی های هوشمند و صفحات مجازی معضلی است که هم بزرگ ترها و هم نوجوانان و کودکان را تحت تاثیر قرار داده است. اعتیاد به گوشی هوشمند و صفحات مجازی می تواند سبب اختلالاتی مانند اضطراب، وسواس، افسردگی، پرخاشگری و مشکلاتی مانند عدم تمرکز، تنهایی و… در افراد شود. در شرایط حاد اعتیاد حتما باید به مشاور یا روانشناس مراجعه کرد. توصیه می شود در زمینه ی اعتیاد به گوشی چه در خود و چه در فرزندان و عزیزانتان حتما از مشاوران مجرب کلینیک روانشناسی روژمان کمک گرفته و به دنبال راه حل باشید.
برای دریافت وقت مشاوره در زمینه های مختلف اعتیاد، از جمله اعتیاد به موبایل و صفحات مجازی می توانید با مشاوران و متخصصان کلینیک روژمان از طریق نوبت گیری آنلاین و یا تماس با کلینیک ارتباط بگیرید.